زیست فناوری پزشکی
تعریف
زیست فناوری پزشکی شاخه ای از پزشکی است که از سلول های زنده و مواد سلولی برای تحقیق و سپس تولید محصولات دارویی و تشخیصی استفاده می کند. این محصولات به درمان و پیشگیری از بیماری ها کمک می کنند.
گرایش ها :
– ژنتیک پزشکی (Medical Genetics): تحقیق و کاربردهای ژن‌درمانی، ژنتیک بیماری‌ها و تشخیص ژنتیکی.
– مهندسی بافت و سلول (Tissue and Cell Engineering): تولید بافت‌ها و اعضای مصنوعی برای پیوند.
– داروسازی زیستی (Biopharmaceuticals): تولید داروها و واکسن‌های زیستی.
– تشخیص زیستی (Biological Diagnostics): توسعه تکنیک‌های تشخیصی مبتنی بر زیست‌فناوری.
– درمان‌های ژن‌محور (Gene Therapy): درمان بیماری‌ها با استفاده از تکنیک‌های ژنتیکی.
مباحث مطرح شده در این شاخه:
– ژن‌درمانی: استفاده از ژن‌ها برای درمان بیماری‌های ژنتیکی.
– درمان‌های سلولی و مولکولی: استفاده از سلول‌های بنیادی و مولکول‌های زیستی برای درمان بیماری‌ها.
– توسعه داروهای زیستی: تولید و بهبود داروها با استفاده از روش‌های زیستی.
– تشخیص زیستی: استفاده از بیومارکرها و تکنیک‌های مولکولی برای تشخیص بیماری‌ها.
پروژه‌های در حال آزمایش:
– درمان ژنتیکی بیماری‌های نادر: استفاده از CRISPR و دیگر تکنیک‌های ویرایش ژن برای درمان بیماری‌های ژنتیکی نادر.
– ایمونوتراپی سرطان: توسعه درمان‌های مبتنی بر سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان.
– واکسن‌های RNA: توسعه و آزمایش واکسن‌های جدید مبتنی بر RNA برای بیماری‌های مختلف.
– اندام‌های مصنوعی: تولید و پیوند اندام‌های مصنوعی با استفاده از مهندسی بافت.
دانشگاه های فعال در این حوزه :
دانشگاه‌های ایرانی:
دانشگاه تهران
حوزه‌های فعالیت: ژنتیک پزشکی، ژن‌درمانی، ایمونوتراپی سرطان
دانشگاه شهید بهشتی
حوزه‌های فعالیت: تشخیص زیستی، توسعه داروهای زیستی
دانشگاه علوم پزشکی ایران
حوزه‌های فعالیت: درمان‌های سلولی و مولکولی، اندام‌های مصنوعی
دانشگاه‌های غیر ایرانی:
Harvard University (USA)
حوزه‌های فعالیت: ژنتیک پزشکی، ایمونوتراپی سرطان
Stanford University (USA)
حوزه‌های فعالیت: ژن‌درمانی، واکسن‌های RNA
University of Cambridge (UK)
حوزه‌های فعالیت: درمان‌های سلولی و مولکولی، توسعه داروهای زیستی
شرکت‌های فعال:
- شرکت سیناژن (CinnaGen)
– پروژه‌ها: تولید داروهای زیستی، ژن‌درمانی، تولید واکسن‌های پیشرفته
– محصولات عمده: داروهای درمانی مانند اینترفرون‌ها، واکسن‌های زیستی، داروهای مبتنی بر آنتی‌بادی‌های مونوکلونال
- شرکت زیست دارو دانش (Zist Darou Danesh)
– پروژه‌ها: توسعه داروهای مبتنی بر زیست فناوری، تولید مواد اولیه دارویی
– محصولات عمده: داروهای ضد سرطان، داروهای ضد ویروس، مواد اولیه دارویی زیستی
- شرکت پویش دارو (Pooyesh Darou)
– پروژه‌ها: تولید داروهای بیوتکنولوژیک، تحقیقات در زمینه ایمونوتراپی
– محصولات عمده: داروهای مبتنی بر پروتئین‌ها، داروهای تزریقی زیستی
متخصصان:
- دکتر رضا ملک‌زاده
– حوزه: ژنتیک پزشکی، تحقیقات سرطان
– سمت: استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دکتر محمدرضا زالی
– حوزه: ایمونوتراپی، ژن‌درمانی
– سمت: رئیس مرکز تحقیقات ایمونولوژی و آسم دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دکتر فریدون عزیزی
– حوزه: تشخیص زیستی، بیماری‌های متابولیک
– سمت: رئیس مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی